ADAM BORYS DOWÓDCA BATALIONU „PARASOL” - Strona GRH Parasol

Mój podziw budziła jego odwaga. Zawsze był w pobliżu akcji prowadzonych przez oddział. Wysoki, z gołą głową, charakterystyczny, jeśli nie widoczny to wyczuwalny przez żołnierzy, dodawał im odwagi, pewności siebie.
Zakrawało to wręcz na brawurę.

Stefan Grudziński ps. Bogdan - Byłem Jego adiutantem

* * *

Adam Borys urodził się 10 grudnia 1909 roku w Niechanowie, na Ziemi Poznańskiej. Gimnazjum ukończył w Gnieźnie, a studia wyższe na wydziale rolniczo-leśnym Uniwersytetu Poznańskiego.
Szlak żołnierski Adama Borysa w okresie II Wojny Światowej był trudny i skomplikowany. Kartę mobilizacyjną otrzymał 30 sierpnia 1939 roku, z przydziałem do 17 Pułku Artylerii Lekkiej. W kampanii wrześniowej jednostka ta brała niewielki udział. Pod naporem wojsk niemieckich wycofała się w stronę granicy polsko-węgierskiej, przekraczając ją 26 września 1939 roku. Na Węgrzech została internowana. Z obozu węgierskiego por. Adam Borys przedostał się do Francji. W formowanej tam 3 Polskiej Dywizji otrzymał przydział do 3 Pułku Artylerii Lekkiej. Po krótkotrwałych walkach osłonowych oddziałów armii francuskiej przedarł się ku wybrzeżom Atlantyku. Stamtąd statkiem przepłynął do Anglii. Po ponad dwuletnim okresie służby w Polskich Siłach Zbrojnych na terenie Wielkiej Brytanii zgłosił się ochotniczo na lot do okupowanego kraju. Został wszechstronnie przeszkolony, w zakresie dywersji na zapleczu wroga oraz spadochroniarstwa, awansując jednocześnie na stopień kapitana. W nocy z 1 na 2 października 1942 roku wylądował na placówce „Bór”, kilkanaście kilometrów od Garwolina.
W Warszawie kpt. Borysowi, występującemu pod pseudonimami „Pług” i „Bryl”, powierzono funkcję drugiego zastępcy dowódcy oddziału dywersyjnego o kryptonimie „Motor 30”. Uczestniczący jako obserwator w kilku akcjach dywersyjnych, kpt. „Pług” zetknął się z zespołami Grup Szturmowych („GS”) konspiracyjnego harcerstwa, tzw. „Szarych Szeregów”, których morale i dyscyplinę wysoko ocenił. Gdy mu powierzono zorganizowanie nowej jednostki dywersyjnej, zwrócił się do władz harcerstwa o zgodę na oddelegowanie pod jego komendę 60 harcerzy, posiadających już kilkumiesięczny staż konspiracyjno-sabotażowy. Utworzył z nich Kompanię „AGAT”.
Sukcesy bojowe odniesione przez oddział „Agat”-„Pegaz”-„Parasol”, w okresie okupacji oraz Powstania Warszawskiego, są w dominującej mierze zasługą Adama Borysa ”Pługa”. Po upadku powstania, w którym został ciężko ranny, dostał się do niewoli niemieckiej. Po zakończeniu II Wojny Światowej powrócił do kraju, w którym był represjonowany i więziony. Po roku 1957 włączył się aktywnie w nurt życia gospodarczego kraju, pełniąc funkcje kierownicze na eksponowanych stanowiskach. Zmarł nagle 28 sierpnia 1986 roku.
Był kawalerem orderów Virtuti Militari i Polonia Restituta; odznaczony był też licznymi innymi odznaczeniami, polskimi i brytyjskimi. W roku 1981 przyznano mu stopień podpułkownika.

POWRÓT